Podstawowe cechy wózka widłowego w procesie magazynowania
Wyładunek lub załadunek przybywającego do magazynu środka transportu zewnętrznego odbywa się często za pomocą wózka widłowego czołowego z masztem stałym z przeciwwagą trzykołowego lub czterokołowego z silnikiem elektrycznym. W tej fazie procesu wózek pracuje wewnątrz przestrzeni ładunkowej pojazdu, czyli w małym, hermetycznym otoczeniu. Sprawia to, że od wózka przy załadunku lub rozładunku wymaga się jedynie zwinności i sprawności w manewrowaniu, ewentualnie prędkość jazdy ma znaczenie, aby szybciej przemieścić się do pobrania jednostki ładunkowej lub odstawienia starej. W tej fazie używa się również wózka paletowego. Zwykle jest to wózek ręczny, hydraulicznie unoszący widły przy popularnej czynności „pompowania” lub wózek paletowy z napędem elektycznym, który wspomaga przemieszczanie ładunku.
Praca w strefie składowania
Najważniejszymi parametrami pracy wózka, na które należy zwrócić uwagę są: szerokość korytarza roboczego Ast, w którym pracuje wózek w strefie składowania, udźwig, maksymalna wysokość podnoszenia ładunku. W strefie składowania mogą pracować wymienione wyżej wózki czołowe, ale także wózki podnośnikowe typu Reach Truck (z wysuwnym masztem) lub tzw. wózki wielofunkcyjne, które posiadają podnoszoną kabinę i obrotową karetkę wideł, dzięki czemu umożliwiają pracę w wąskim korytarzu roboczym. Operator kompletuje towar, pobierając go z danej lokalizacji w regale zgodnie ze zleceniem. Wybór wózka zależy od szerokości korytarza między regałami, wysokości regałów oraz wymiarów i wag jednostek ładunkowych paletowych, które są obsługiwane w magazynie.
Kompletacja zgodnie ze zleceniem
Najbardziej pracochłonnymi procesami w magazynie jest pakowanie i kompletacja. Te czynności mogą odbywać się bezpośrednio w strefie składowania i stosowane są wtedy wózki kompletacyjne z podnoszoną kabiną. Jeśli strefa komisjonowania jest wydzielona ze strefy składowania zwykle kompletacja odbywa się z poziomu posadzki (w jednym wymiarze). Stosowane są wtedy wózki widłowe do kompletacji jednowymiarowej w poziomie.
Wybierając dany rodzaj wózka nie zapominajmy o komforcie i bezpieczeństwie pracy osoby sterującej tym urządzeniem. Odpowiednia ilość miejsca na nogi, pochylona płyta podłogowa z wykładziną antypoślizgową zapewniająca szybkie wchodzenie do wózka, w miarę łatwa i logiczna obsługa pulpitu sterowania, odpowiednia przestrzeń nad głową dla wyższych operatorów, optymalna widoczność podczas jazdy i dokonywania operacji z ładunkiem – na te czynniki należy zwrócić szczególną uwagę. Dobrze jeśli wózek ma mechanizm samohamowania (np.: w przypadku zwolnienia pedału gazu). Łatwość wymiany baterii zasilającej (w przypadku wózków z silnikiem elektrycznym) będzie również istotna.
Szacowanie liczby potrzebnych wózków widłowych w procesie magazynowania
Istnieje wiele metod wyznaczania potrzebnej liczby wózków w procesie magazynowania. Jedną z nich jest metoda, zgodnie z którą dzieli się dobową pracochłonność procesu przepływu materiałów ze względu na pracę danego typu urządzenia przez czas dysponowany netto. Na czas dysponowany netto składa się czas pracy w ciągu doby wyrażony liczbą 8-godzinnych zmian pracy pomniejszony przez współczynnik wykorzystania czasu dysponowanego netto, współczynnik gotowości technicznej wózka przeznaczonego do projektowanego procesu przepływu ładunków oraz współczynnik zróżnicowania obszarów pracy. Wynikiem dzielenia pracochłonności i czasu dysponowanego netto jest liczba wózków widłowych danego typu. Wynik zaokrągla się w górę, przy czym ostatni („ulamkowy”) wózek będzie wykorzystany w niepełnym wymiarze czasowym.
Wybór określonego typu wózka jest bardzo ściśle powiązany z budową magazynu. Chodzi tutaj głównie o strefę składowania, gdzie przestrzeń pomiędzy regałami ściśle wymusza użycie konkretnego typu wózka. Prócz wymagań techniczno-użytkowych warto zwrócić szczególną uwagę również na kwestie ergonomii. Dobrze dobrany wózek widłowy, choć jest jednym z kilku elementów systemu logistycznego w magazynie, podnosi jego sprawność i efektywność.
Tomasz Dobczyński
inżynier procesów logistycznych
