Określenie kodu taryfy celnej, tzw. taryfikacja towarów jest jednym z trzech elementów kalkulacyjnych w zgłoszeniu celnym. Wielu przedsiębiorców ma z nim problem, bowiem temat jest trudny i wymaga specjalistycznej wiedzy. Dlatego ustalaniem kodu taryfy celnej powinni zajmować się eksperci, którzy doskonale znają zasady, są kompetentni i nie popełnią kosztownych dla firmy błędów. Przy źle określonej taryfikacji towarów, czyli podaniu błędnego kodu taryfy celnej, przedsiębiorca naraża się na karę grzywny, a nawet pozbawienia wolności. Ustalenie prawidłowego kodu jest tak trudne, że często pojawia się też problem z agencjami celnymi – choć mają obowiązek ustalenie kodu taryfikacji celnej, to tego nie robią.

 

Celem taryfikacji jest ustalenie prawidłowego kodu nomenklatury scalonej w taryfie celnej UE. Taryfa celna UE ma zastosowanie w obrocie towarowym z krajami trzecimi, w INTRASTACIE, czyli statystyce obrotu towarowego w UE, w podatku VAT i podatku akcyzowym. Klienci, którzy się do nas zgłaszają mają często problem z ustalaniem prawidłowego kodu taryfy celnej, co mnie nie dziwi, bo temat jest trudny i powinny zajmować się nim wyspecjalizowane firmy. Najbardziej bulwersuje mnie jednak fakt, iż agencje celne, które są przez przedsiębiorstwa wynajmowane do obsługi celnej i które mają obowiązek ustalać m.in. kody taryfy celnej, zrzucają z siebie tę odpowiedzialność i zmuszają swoich klientów, aby to oni dokonywali taryfikacji towarów! Przedsiębiorcy powinni znać swoje prawa i wiedzieć, że elementy kalkulacyjne zgłoszenia celnego - do których należy także ustalenie kodu taryfy celnej - leżą w gestii pośrednika. Jest nim agencja celna, jeśli taka została wynajęta i dlatego zasady, na podstawie których się tego dokonuje powinny być jej znane i stosowane przez agentów celnych.

 

Taryfikacja towarów – czyli ustalanie stawki celnej
Zgodnie z przepisami unijnego kodeksu celnego, w celu ustalenia kodu taryfy celnej posługujemy się rozporządzeniem Rady Europejskiej, która ustanowiła Wspólną Taryfę Celną. W praktyce korzysta się z przeglądarki taryfowej ISZTAR 4 lub Zintegrowanej Taryfy Celnej UE TARIC, która jest przeniesieniem aktu prawnego do internetu i ze względu na łatwą dostępność tego aktu prawnego w internecie, warto znać istotne w taryfikacji towarów zasady i zależności.

 

Ustalenie kodu taryfy celnej jest jednym z trzech elementów kalkulacyjnych w zgłoszeniu celnym. Prowadzi do ustalenia stawki celnej, którą przedsiębiorstwa są zobowiązane zapłacić jako dług celny za przywóz towarów. Podstawą należnych należności celnych przywozowych i wywozowych jest Wspólna Taryfa Celna. Określone w niej są również inne środki, ustanowione w przepisach unijnych regulujących określone dziedziny wymiany towarowej, stosowane w odpowiednich przypadkach zgodnie z klasyfikacją taryfową danych towarów. Wspólna Taryfa Celna w definicji jej twórców zawiera wszystkie towary.

 

Taryfikacja towarów a nomenklatura scalona
System Zharmonizowany (HS) został wprowadzony w życie Międzynarodową Konwencją w sprawie Zharmonizowanego Systemu Oznaczana i Kodowania towarów, sporządzoną pod auspicjami Rady Współpracy Celnej w Brukseli dnia 14 czerwca 1983 roku (Dz. U. Z 1997 roku Nr 11, poz. 62). Z połączenia Systemu Zharmonizowanego oraz podgrup opracowanych przez Komisję Wspólnoty Europejskiej w Brukseli powstała Nomenklatura Scalona (Combined Nomenclature – CN) dostosowana do wymogów Wspólnej Taryfy Celnej Wspólnoty Europejskiej, jak i statystyki handlu zagranicznego Wspólnoty. Ostatnie 2 cyfry do kodu CN to kod TARIC używany tylko w Zintegrowanej Taryfie Celnej UE.

 

Odpowiedzialność przedstawiciela celnego
Jeżeli nie umiesz taryfikować towarów-  nie rób tego, tylko wynajmij przedstawiciela celnego. To on ma wiedzę, kompetencje (licencjonowany zawód) oraz obowiązek (jeśli go wynajmiesz), aby dokonać taryfikacji. Ponieważ często, tak jak wspomniałam wcześniej, agencje celne przerzucają obowiązek taryfikacji na swojego klienta, chcę przypomnieć, iż przepisy dotyczące reprezentanta są przepisami materialnymi, które to określają na podstawie zawartej umowy podjęcie się przez przedstawiciela celnego profesjonalnej reprezentacji przed organami celnymi oraz poniesienie odpowiedzialności przed klientem zgodnie z art. 471 kodeksu cywilnego. Co za tym idzie, na podstawie dostarczonych dokumentów wykonanie swojego obowiązku prawnego, polegającego na zgłoszeniu towaru do procedury, w określony sposób i wymaganej formie, w tym ustalenia prawidłowych elementów kalkulacyjnych: wartości celnej, pochodzenia towaru oraz kodu taryfy celnej.

 

Zasada produkcji, kryterium materiałowe czy przeznaczenie
Ustalenie prawidłowego kodu taryfy celnej następuje poprzez zastosowanie przepisów prawa. W taryfie celnej jest kryterium materiałowe i przeznaczenia. Zasada produkcji, to znaczy droga towaru od surowca poprzez półprodukt do produktu gotowego, znajduje swoje odzwierciedlenie w całej taryfie celnej. Na tej drodze jest sprawą zupełnie zrozumiałą, że w przypadku surowców lub półproduktów decydujące jest kryterium materiałowe, zaś po bardzo często wielokrotnym przetworzeniu produktu najważniejsze jest jego przeznaczenie.

 

Taryfikacja na podstawie Ogólnych Reguł Nomenklatury Scalonej (ORINS)
Kod taryfy celnej wyznaczany jest według reguł. Klasyfikacja towarowa podlega 6 regułom, gdzie 1 i 6 używa się zawsze. Regułę 2, 3 i 4 w kolejności po sobie, natomiast reguła 5 dotyczy opakowań. Zastosowanie ORINS powoduje odnalezienie jednego, jedynego kodu taryfy celnej dla towaru.

 

Weryfikacja taryfikacji
Zmiana kodu taryfy celnej może prowadzić do obowiązku zapłaty dodatkowego cła. Nieprawidłowo użyty kod taryfy celnej na towar prowadzi do weryfikacji zgłoszenia celnego i wydania decyzji ze zmianą kodu taryfy celnej. Jeżeli do zastosowania jest cło wyrównawcze, cło dodatkowe lub cło antydumpingowe podmiot gospodarczy będzie zmuszony je pokryć. Należy pamiętać, że taka weryfikacja może się odbyć do 3 lat od chwili zgłoszenia celnego.

 

Wiążąca informacja taryfowa
Wiążąca informacja taryfowa (WIT) to decyzja zabezpieczająca podmiot w prawidłowej taryfikacji towaru. WIT to jedyna oficjalna, wiążąca i bezpłatna informacja o klasyfikacji taryfowej towarów, która zapewnia jednolite i poprawne stosowanie nomenklatury towarowej (dla potrzeb celnych i statystycznych) na terenie UE. WIT ułatwia zarządzanie przedsiębiorstwem w zakresie kalkulacji przewidywanych zysków, ponieważ gwarantuje właściwe naliczanie należności celnych. WIT jest pomocna przy ustalaniu refundacji wywozowych i wszelkich innych kwot ustanowionych dla wywozu lub przywozu w ramach wspólnej polityki rolnej. WIT skraca czas odprawy celnej.

 

Taryfikacja w podatku VAT
1 lipca 2020 r. zamieniono PKWiU na CN. Zmianie uległ sposób identyfikowania towarów i usług poprzez odejście od stosowania PKWiU 2008/2015 na rzecz unijnej Nomenklatury scalonej (CN) w zakresie towarów. Spowodowane to było ujednoliceniem zasad obowiązujących na towarach w handlu międzynarodowym, jak i krajowym i unijnym.

 

Ustalenie kodu taryfy celnej to jeden z najważniejszych elementów kalkulacyjnych zgłoszenia celnego i jego nieprawidłowe zastosowanie prowadzi do sankcji z kodeksu karno–skarbowego. Sankcją może być kara grzywny, ale też pozbawienie wolności. Zabezpieczając interesy przedsiębiorstwa należy przeanalizować zasadność wystąpienia o WIT. Doświadczenie oraz wiedza z towaroznawstwa są bardzo pomocne dla ustalenia prawidłowego kodu taryfy celnej. Zasadniczą kwestią jest również znajomość zasad rządzących taryfikacją towarów, aby prawidłowo odpowiadać na wezwania organów państwa w trakcie weryfikacji lub przy wezwaniach do uzupełnienia wniosku WIT.

 

O autorze: 
dr Izabella Tymińska, ekspert celny. Zajmuje się doradztwem z zakresu przepisów prawa celnego, importu i eksportu towarów i usług, analizą finansowo-ekonomiczną kontraktów międzynarodowych. Specjalizuje się w sprawach z tzw. „górnej półki trudności” - zawiłych i nietypowych. Wieloletni pracownik Urzędu Celnego. Przez wiele lat pracowała dla firm logistycznych i spedycyjnych, gdzie piastowała m.in. funkcję członka zarządu. Jest wykładowcą na Akademii Sztuki Wojennej na Wydziale Zarządzania i Dowodzenia w Instytucie Logistyki w Warszawie. Wykładała w Szkole Wyższej w Warszawie ALMAMER, Wyższej Szkole Cła i Logistyki czy Uczelni Techniczno – Handlowej. Absolwentka Ekonomii, Logistyki, Stosunków Międzynarodowych, Zarządzania oraz Ekonomiki Obronności.