Mocowanie regałów magazynowych
Jakie elementy determinują bezpieczeństwo w magazynie ?
Próba odpowiedzi na takie pytanie, doświadczonemu projektantowi zabrałaby sporą ilość czasu. W dzisiejszym odcinku zajmiemy się jednym z tych elementów, a dokładnie mocowaniem regałów do posadzki. Stawiamy tezę, że o ile przepisy są bardzo restrykcyjne w jednych elementach, o tyle w przypadku mocowania stóp regałów do posadzki, pozostawiają zbyt dużo „swobody”.
Skąd pomysł na taki temat ? Powodów jest kilka, ot choćby następujące:
- mocowanie regałów do posadzki, jest nie mniej istotnym elementem niż odkształcenia belek i słupów, gdyż decyduje o stabilności konstrukcji,
- uszkodzenia regałów mające źródło w nieprawidłowym mocowaniu występują stosunkowo często,
- mocowanie regałów do posadzki jest, jak już wspomnieliśmy powyżej „ignorowane”, zarówno w przepisach jak i w praktyce.
Przypomnijmy sobie, co na temat kotwienia stóp mówi norma dotycząca „Zastosowania i utrzymania urządzeń do składowania”. Otóż, w rozdziale dotyczącym składania i montażu regałów, w podrozdziale mówiącym o aspektach montażu podlegających nadzorowi, jest napisane, że ilość i typ elementów mocujących określane są przez dostawcę urządzeń, a także, że słupy regałów powinny zostać zakotwione do posadzki zgodnie z instrukcjami dostawcy (*). Innymi słowy: to producent określa jak bardzo bezpieczna ma być nasza konstrukcja. Co to oznacza dla użytkownika regałów ?
No cóż, w dobie kryzysu, ciągłego szukania oszczędności i zmniejszania kosztów produkcji, możemy się spodziewać, że kwestia bezpieczeństwa może zejść na drugi plan, a już na pewno jeśli przepisy pozostawiają ku temu odpowiednie pole do działania. Współczynniki bezpieczeństwa nie mają już tych samych wielkości co kiedyś (jeśli się nie mylimy to współczynnik bezpieczeństwa wynosi już tylko 1,20; kiedyś wynosił 1,50), rodzaj i pochodzenie stali są już rzadko podawane przez producentów, a same konstrukcję są już wykonywane z coraz to cieńszej blachy. A co z naszymi kotwami ? Bezpośrednim efektem szukania oszczędności jest mocowanie stóp do posadzki za pomocą jednej kotwy mocującej. Nie robią tego wszyscy, ale nie jest to też zjawisko sporadyczne.
Czym skutkuje mocowanie regałów za pomocą jednej kotwy mocującej ?
Mocowanie za pomocą jednej kotwy mocującej zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych efektów działania sił ścinających, zginających czy też skręcających. Dla pierwszych dwóch, efekty mogą być podobne: ścięcie kotwy, pęknięcie, poluzowanie na skutek „wyciągnięcia”, itp. W przypadku skręcania obraca się stopa lub stopa i słup jednocześnie. Jak to wygląda w rzeczywistości ? Przedstawiają to poniższe zdjęcia (celowo zamaskowaliśmy perforacje słupów).
Fot. Reakcje słupów mocowanych jedną kotwą na działanie sił
Do czego może doprowadzić taki stan rzeczy ? „Wolna” stopa nie będzie stawiała większych oporów ciężkiemu wózkowi, nawet nieobciążonemu i jadącemu z możliwie małą prędkością. Przesunięcie słupa będącego elementem sztywnej konstrukcji może doprowadzić do zawalenia regału. Progresywne skręcanie się słupa może z kolei skutkować naruszeniem struktury wewnętrznej i spowodować choćby pękanie elementu.
Obecność dwóch kotew mocujących zabezpiecza nas przed niepożądanymi sytuacjami, a przynajmniej znacznie ogranicza ryzyko uszkodzeń, gdyż:
- odchylenie słupa (poprzez przyłożenie odpowiedniej siły zewnętrznej) zamocowanego przy pomocy 2 kotew wymaga znacznie większej siły,
- obecność 2 kotew sprawia, że ich ścięcie (w zależności od miejsca działania siły zewnętrznej) wymagałoby siły 2-krotnie większej niż w przypadku mocowania za pomocą jednej kotwy,
- „swobodne” skręcanie stopy wokół osi kotwy jest wyeliminowane.
Ile kosztuje eliminacja powyższych zagrożeń ?
Jeśli policzymy liczbę słupów w naszym magazynie i przemnożymy przez kwotę 5-10 zł (w takim zakresie cenowym wahają się koszty kotew mocujących) to nawet w dużym magazynie otrzymamy kwotę niewielką w stosunku do kosztów następstw nieszczęśliwego wypadku. Dokonajmy prostej symulacji: na 1000 miejsc paletowych przypada ok. 100-200 słupów regałowych, a więc przyjmijmy, że będzie to 200 kotew przy pojedynczym mocowaniu lub 400 kotew przy podwójnym. Jeśli koszt kotwy wyniesie 5 zł, to zapłacimy łącznie 1000 zł. Oczywiście, dojdą jeszcze koszty montażu, kotwy mogą być droższe, a słupów więcej. Jednak, powyższe, uproszczone obliczenia pokazują rząd wielkości nakładów finansowych. Dla porównania, wymiana jednego słupa, która sprowadza się do wezwania specjalistycznego serwisu, zatrzymania pracy magazynu, rozładowania regału, demontażu ramy i jej ponownego montażu, postawienia ramy, jej przykotwienia i w końcu załadowania regału będzie kosztowała nie mniej niż 1000 zł.
Symulację potencjalnych strat finansowych wynikających z zawalenia regałów na skutek, np. uderzenia w „wolny” słup pozostawiamy czytelnikowi.
Wróćmy więc do pytania: dlaczego jedne elementy mają małe tolerancje odkształceń (np. wgięcie słupa rzędu 11 mm kwalifikuje go do wymiany), a inne duże (choćby nasze kotwy) ? Jesteśmy pewni, że normy były poparte jakimiś badaniami, ale czy po chwili zastanowienia nie narzuca się myśl, że normy są restrykcyjne tam gdzie „małe” uszkodzenie wymagać będzie natychmiastowej wymiany elementu na nowy, a „liberalne” tam gdzie, brak elementów może doprowadzić do tego samego działania ? "Niedoskonałość" norm będzie jeszcze niejednokrotnie obiektem naszych rozważań.
Tomasz Chojnacki
Projektowanie Systemów Logistycznych ESPERTO
www.esperto.eu.com
www.nowoczesnymagazyn.blogspot.com
Foto: Tomasz Chojnacki
